menu button
سبد خرید شما
بي‌اشتهايي و پرخوري‌هاي عصبي نوجوانان
یکتا فرهانی  |  1403/02/06  | 

بي‌اشتهايي و پرخوري‌هاي عصبي نوجوانان


نوجواني مرحله خاصي از زندگي ا‌ست كه شايد نتوان ‌دوره ديگري ‌از زندگي را با آن مقايسه كرد؛ بنابراين انجام كارهاي خاص و گاهي تا حدودي غير‌عادي در این دوران، چندان عجيب به‌نظر نمی‌رسد. با توجه به اينكه توجه‌ديدن از والدين و اطرافيان براي نوجوان بسيار مهم ا‌ست، بنابراين توجه به حفظ ظاهر نيز از اهمیت ويژه‌اي برخوردار ا‌ست. به‌همین خاطر بعضي از آن‌ها شروع می‌كنند به غذا‌خوردن بيشتر و پرخوری و عده‌اي ديگر هم نسبت‌به غذا‌خوردن كم‌اهمیت می‌شوند و براي اينكه چاق نشوند خوردوخوراکشان را به حداقل می‌رسانند که در نهایت دچار بي‌اشتهايي می شوند که البته بايد به این نکته توجه کنیم كه نوجوانان اغلب همه اين كارها را براي جلب‌توجه والدينشان انجام می‌دهند. اما درمقابل اين‌گونه رفتار‌هاي نوجوانان كه گاهي باعث آسيب‌رسيدن به جسم و روح خود می‌شوند، چه می‌توان كرد و چگونه بايد رفتار كرد كه ضمن توجه و حمايت از آن‌ها بتوانيم خطراتي را كه اين‌گونه غذا‌خوردن‌ها برايشان به‌دنبال خواهد داشت به حداقل رساند. دراين‌خصوص با دكتر مهيا عابدي، روان‌شناس و مشاور، گفت‌وگو كرده‌ايم.


بازسازي ارتباط نوجوان با والدين


يكي از مشكلاتي كه نوجوانان با آن درگيرند موضوع پرخوري‌ها و بي‌اشتهايي‌هاي عصبي دوران نوجواني ا‌ست. در‌واقع می‌‌توان گفت‌ توجه بسياري از نوجوانان هنگام بلوغ به غذا بيشتر می‌شود. شايد آن‌ها با اين‌گونه كار‌ها می‌خواهند فشار تغييرات جسمی‌خود را كنترل كنند. معمولا در اين زمان چون اعتمادبه‌نفس نوجوانان پايين می‌آيد با روش‌هاي مختلف می‌خواهند اعتمادبه‌نفسشان را افزايش دهند كه اگر اين موضوع ادامه پيدا كند، كم‌كم منجر‌به اختلال و بيماري می‌شود. 




زنگ خطر و نشانه‌هاي موجود

اختلالات در تغذيه نوجوانان اغلب با نشانه‌هايي همراه ا‌ست؛ مثلا نوجوان در مدت زماني كوتاه وزن زيادي از دست می‌دهد و بعد از رسيدن به وزن دلخواه و لاغري بيش‌ازحد همچنان به رژيم خود ادامه می‌دهد. همچنين دائم به‌دنبال چيزي براي‌‌ خوردن می‌‌گردد يا عادت‌هاي عجيبي در غذا‌خوردن پيدا می‌كند. 

مثلا فقط بعضي چيزها را می‌خورد و از‌ خوردن بسياري از چيزها‌ي ديگر خودداري می‌كند يا حتي پنهاني غذا می‌خورد. در مراجعات والدين به مشاوران ‌نيز‌ آن‌ها اغلب شكايت از اين دارند كه بسياري مواقع آشغال مواد غذايي نوجوانان را زير تخت يا پشت يخچال پيدا می‌‌كنند چون ترجيح می‌دهند دور از چشم آنان غذا بخورند و بدين ترتيب ‌تذكري مبني بر كمتر‌خوردن به آن‌ها داده نشود. گاهي حتي نوجواناني كه رژيم‌هاي لاغري سنگين می‌گيرند هم دوره‌اي را به پرخوري می‌گذرانند ولي بعد سعی می‌کنند با ورزش‌هاي اجباري،‌ مصرف قرص يا ا‌ستفراغ آن‌چه خورده‌اند، آ خودشان را به وزن دلخواه برگردانند.

در پرخوري‌هاي عصبي هم نوجوانان در مدت زمان كوتاه از‌ مواد غذايي زيادي ا‌ستفاده می‌كنند، اما به‌نظر می‌رسد همیشه گرسنه بوده و در فكرخوردن هستند! و معمولا بعد پر‌‌‌خوري‌ به‌دنبال راهي براي كاهش وزن می‌گردند؛ البته بايد بدانیم ريشه اين‌ مشكلات، اغلب به خانواده‌ها و فرهنگ حاكم بر آن برمی‌گردد؛ چونگاهي چون والدين به فرزندان‌شان توجه لازم را ندارند‌، آن‌ها نيز‌ با اين‌گونه مشكلات مواجه می‌شوند. 


دلايل بروز اختلالات تغذيه در نوجوانان

از عوامل بروز مشكلات پرخوري و كم‌خوري در نو‌جوانان، می‌توان به مشكلات فرهنگي- اجتماعي اشاره كرد كه در این‌جا نقش خانواده‌ها و اطرافيان پررنگ‌تر ا‌ست و همچنين مشكلات روان‌شناختي نیز از عوامل دیگر بروز این اختلال محسوب می‌شود؛ يعني بسياري از معيار‌هاي ارزشي، شخصي، شادكامی ‌و ‌موفقيت ا‌ست كه می‌تواند يكي از عوامل دروني در وجود شخص باشد كه گما‌ن‌ می‌كند براي شاد‌بودن، بايد حتما از ظاهر خوب و متناسبي برخوردار باشد؛ البته بعضي عوامل ژنتيكي هم در اين زمینه شناسايي شده‌اند، ولي عوامل بيروني بسيار موثر‌ترند. در‌واقع می‌‌توان گفت شايد در بروز اين مشكلات بعضي ژن‌ها دخيل باشند، ولي اگر بستر مناسب براي رشد آن‌ها فراهم نباشد، هيچ‌وقت اين مشكلات به‌وجود نمی‌آيند. 

در بسياري از موارد مثلا وقتي نوجوان می‌خواهد طبق مدهاي رايج يامطابق نظر همسالان و خانواده‌هارفتار كند ؛ تحت تاثير اين گونه عوامل بيروني، دوست دارد براي مورد تاييد شدن از جانب ديگران بيش از حد به‌ظاهر خود و نوع تغذيه اش بپردازد و در‌واقع عامل اين گونه رفتار‌هاي او اكتسابي خواهد بود.

البته شناخت مشكلات تغذيه‌اي نوجوانان معمولا با مراجعه آنان به دلايل بروز افسردگي يا انزوا خواهد بود و بعضي اوقات مدت‌ها طول می‌كشد تا اين‌ مشكلات هم تشخيص داده شوند؛ يعني گاهي افسردگي، انزوا و گوشه‌گيري اين مشكلات را هم پوشش می‌دهند و حتي در پاره‌اي موارد، اختلالات در تغذيه شخص و رضايت‌نداشتن از وضع ظاهري. نوجوان را با مشكلاتي مانند افسردگي مواجه كرده ا‌ست. 




تاثير خانواده 

يكي از عوامل مهم در بروز اين مشكلات، نقش خانواده‌ها‌ست؛ زيرا متخصصان تاكيد دارند كه نوع برخورد خانواده‌ها در ارتباط با فرزندان‌شان بسيار مهم ا‌ست. در‌واقع اگر زماني‌كه نوجوان می‌خواهد خودش را بيشتر مطرح كند، والدين توجه لازم را به او نشان ندهند يا برعكس این مورد اتفاق بیفتد، آنان بيش‌ازحد به گرفتن رژيم‌هاي غذايي و حفظ تناسب اندام تاكيد می‌كنند يا اينكه مادري همیشه در‌حال رژيم‌گرفتن باشد و ترجيح دهد زياد غذا نخورد و يا به مد اهمیت زیادی بدهد. در همه اين موارد، خواه‌ناخواه نوجوان هم براي گرفتن تاييد والدين جذب اين كارها می‌شود و البته گاهي هم پيش می‌آيد كه نوجوان براي اعتراض به وضع موجود، علاقه‌اي به حفظ تناسب اندام خود ندارد و برخلاف والدينش عمل می‌كند. 

حضورنداشتن بيش‌ازحد والدين در خانواده و فقدان تعامل لازم در محيط خانواده از عوامل بروز مشكلات رفتاري نوجوانان محسوب می‌شوند؛ يعني نوجوان اين موضوع را بهانه می‌كند تا بیشتر موردتوجه والدين قرار بگيرد. اما در‌واقع می‌خواهد بيشتر ديده شود. در خانواده‌هايي كه به يكديگر بي‌علاقه هستند و محبت لازم را به‌همديگر ندارند يا از یکديگر بسیار توقع دارند و يا این‌که از هم انتقاد می‌كنند نيز اين‌گونه مشكلات زياد ديده می‌شود.

ازجنبه روان شناختي هم می‌توان گفت مبارزه نوجوان براي كسب ا‌ستقلال يا همان خود مختاري گاهي او را با مشكلات زيادي مواجه خواهد كرد و او را وارد چرخه معيوبي می‌‌كند و می‌توان گفت اين مشكلات باز هم به خانواده‌ها برمی‌گردد؛ يعني مبارزه نوجوان براي كسب احترام و خودكفايي، او را به اين مشكلات سوق خواهد داد.



راه‌هاي درمان اختلالات تغذيه‌اي در نوجوانان

باتوجه‌ به اينكه بروز اختلالات تغذيه‌اي، جسم نوجوان را هم با مشكلاتي مواجه خواهد كرد، بايد ابتدا به پزشك مراجعه كرد. همچنين براي بررسي بيشتر مشكلات و يافتن ريشه‌هاي آن حتما بايد به روان‌شناس هم مراجعه شود و با توجه به اينكه اين موضوع در تعامل زيادي با والدين ا‌ست، لازم ا‌ست والدين هم تحت مشاوره  قرار بگیرند. ابتدا بايد ازلحاظ تغذيه‌اي به نوجوان رسيدگي شود و بعد از آن به مشاور مراجعه شود تا ازلحاظ رواني نيز ريشه مشكلاتش بررسي شود؛ مثلا حتما علت بايد مشخص شود كه نوجوان چرا احساس بي‌ارزشی کرده و بيش‌ازحد به‌ظاهر خود توجه می‌كند.

 در‌واقع مثلث خانواده، نوجوان و روان‌شناس بايد به كمك يكديگر مشكل را حل كنند و به‌همديگر اعتماد داشته باشند. برای این منظور ابتدا بايد با خانواده مصاحبه باليني شود و تمام مشكلات و مسائل مربوط به مادر، حتي‌ قبل از بارداري و مشكلات خانوادگي، بررسي شود؛ البته گاهي هم نوجوانان براي اعتراض به وضع موجود و نارضايتي از ارتباط بين والدينشان دچار مشكلات تغذيه‌اي می‌شوند‌.

براي بررسي مسئله نوجوان هم بهتر ا‌ست مشاور بدون كوچك‌ترين توجهي به مشكل او، فقط با خود نوجوان ارتباط برقرار کرده و با او صحبت كند؛ زيرا اگر نوجوان فكر كند قرار ا‌ست كسي به او كمك كند يا می‌خواهند مشكل خاصي را به او منسوب كنند، نمی‌تواند به مشاور اعتماد كند؛ بنابراين بايد ابتدا فقط با او صحبت كرد تا نظرش جلب شود تا خودش به‌مرورزمان مشكلش را هم مطرح می‌كند.

بهترين راه براي برقراري ارتباط با نوجوان، ايجاد فضايي امن و قابل‌اطمینان براي اوست؛ زيرا اگر نوجوان نتواند اعتماد لازم را داشته باشد، از مشكلات واقعي خود هم با مشاور صحبت نخواهد كرد. والدين هم حتما بايد به حركات بي‌رويه و افراط‌ وتفريط‌هاي نوجوانان در خوردن، خوابيدن يا ورزش‌كردن آگاه باشند تا بتوانند به‌موقع متوجه مشكلات آن‌ها در اين زمینه بشوند.


ثبت سفارش کتاب «روان‌شناسي کاهش وزن» تاليف دکتر احمد حلت

آخرین مطالب


مشاهده ی همه

معرفی محصول از سایت موفقیت


مشاهده ی همه

دیدگاهتان را بنویسید

footer background