در اين مطلب به تعريف کارآفرین و کارآفرینی و شرح انواع آن مي‌پردازيم و به مزیت‌ها معایب و چالش‌های پیش روی آن اشاره می‌کنیم. کارآفرینی به شروع يک کسب و‌کار نوپا با ايده جديد براي کسب سود يا ايجاد تغييري در جامعه با در نظر گرفتن ريسک ورود به آن گفته مي‌شود و انواع مختلفی دارد.
لازم است بدانید کارآفرینی با شغل آفرینی متفاوت است. در کارآفرینی یک ایده‌ي اوليه جديد وجود دارد که همراه با ايجاد شغل براي تعدادي از افراد جامعه نيز هست، ولي در شغل آفريني نوآوري وجود ندارد و براي ايجاد شغل از ايده‌هاي قبلي و تجربيات ديگران الگو برداري مي‌شود كه اين ريسك كمتري دارد.
با توسعه‌ی شهر‌ها و کشور‌ها و بهبود حمل و نقل، تجارت گسترش يافت و بازار‍‌هايي در جهان به وجود آمدند که به ايده‌هاي جديدي نياز داشتند.
براي رفع نياز مردم و توسعه ايده، کارآفرينان اولیه، با پذيرش ريسك بالايي وارد کار شدند. از طرفي به دليل کمبود شغل مناسب عده‌اي به این فکر افتادند که کسب و کار مستقلي ايجاد کنند. براي اين منظور با قبول ريسک بالا و با هدف کسب سود بيشتر و ايجاد شغل مناسب شروع به کار کردند.
آنچه در این مطلب میخوانید [ ]
کارآفرینی چیست؟
فرد يک ايده‌ی جديد براي توليد محصول يا ارائه‌ي خدمتي دارد، که به اين منظور شركت يا سازماني را ايجاد مي‌كند و هدفش کسب سود است. به عبارتي فرايند ايجاد کسب و کار جديد را طی می‌کند.
البته لازم به ذکر است که این کار نیاز به ريسك بالايي دارد، ولي اگر با موفقیت همراه باشد سود خوبي خواهد داشت و نقش زیادی در پیشرفت جامعه و توسعه اقتصاد در بازار جهانی ایفا می‌کند.
لازم به ذکر است که کارآفرینی باید با ارزش آفرینی همراه باشد نه به هر قیمتی. حتی اگر در مقیاس کوچک هم باشد، بسته به ارزشی که در جامعه ایجاد می‌کند رتبه بندی می‌شود.
کارآفرين کيست و چه ويژگي‌هايي دارد؟
به کسي که در پی راه اندازي کسب و کاري جديد و توأم با ریسک است کارآفرين گفته مي‌شود. در تعریفی دیگر به کسی که مبني بر ايده‌اي که دارد شركتي ايجاد کند و خودش به عنوان عضوي از سيستم در آن فعاليت داشته باشد کارآفرین می‌گویند.
کارآفرينان غالبا به عنوان مغز متفکر شناخته مي‌شود زيرا با ارائه‌ی ایده‌های جدید باعث حل بیشتر نیازهای جامعه می‌شوند. آن‌ها اغلب پیگیر فرصتی برای ایجاد تغییر یا شروع هستند. یک کارآفرین باید خصوصیات زیر را دارا باشد:
- مبتکر و خلاق
- صبور
- ریسک پذیر
- دور اندیش
- شجاع
- اهل ریسک
- متعهد
- توانایی رهبری و مدیریت
- با اراده
- با انگیزه
با توجه به اینکه یک کارآفرین در طی مسیر تأسیس شرکت، تولید و توسعه مراحل سخت و طاقت فرسا را می‌گذراند، حتما باید دارای ویژگی‌هایی که در بالا ذکر شد، باشد.
شاید فکر کنید واژه‌ی کارآفرین یک مفهوم واحد است ولی دارای معانی مختلفی می‌باشد. یعنی چندین نوع تقسیم بندی برای آن وجود دارند.
1. مشاغل کوچک
کسانی که کسب و کار هایی با مقیاس کوچک مانند خرده فروشی‌ها برپا می‌کنند جزو این گروه هستند. کارآفرینی مشاغل کوچک به سرمایه‌ی اولیه کمتری نیازمند است که معمولا با گرفتن وام‌های مخصوص این مشاغل و یا با کمک اطرافیان فراهم می‌شود.
هدف اصلی این گروه از کارآفرینان کسب سود بیشتر است. این مشاغل با کمک اعضای خانواده یا چند کارمند می‌توانند شروع به کار کنند. هدف تأسیس و اداره یک واحد تولیدی یا بازاری واحد است و معمولا قصد گسترش و ایجاد مجتمع‌های بزرگ را ندارند.
برای مثال یک فروشگاه پوشاک جزو مشاغل کوچک حساب می‌شود ولی فروشگاه‌های زنجیره‌ای در سراسر کشور چنین نیست.
2. استارتاپ مقیاس پذیر
این نوع از کارآفرینان معتقدند که می‌توانند تغییرات بزرگی در جامعه و اقتصاد ایجاد کنند برای این منظور سرمایه‌داران را متقاعد می‌کنند که بر روی ایده‌ی ان‌ها سرمایه گذاری بکنند. این نوع مشاغل نیاز‌ها و نقاط ضعف موجود در بازار را بررسی کرده و در جهت حل آن‌ها ایده پردازی می‌کنند.
3. شرکت‌های بزرگ
این نوع کارآفرینی مخصوص حرفه‌ای توسعه یافته است که می‌داند چطور با ارائه‌ی ایده‌های جدید نوآوری را در کارش حفظ کند. شرکت‌های بزرگ معمولا کالا‌های جدیدی بر حسب نیاز مشتریان عرضه می‌کنند.
لازم به ذکر است که مشاغل کوچک نیز ممکن است به شرکت‌های بزرگ تبدیل شوند این وقتی اتفاق می‌افتد که شرکت‌های بزرگ امتیازات آن‌ها را خریداری کنند. شرکت گوگل نمونه‌ای از این مورد است.
4. کارآفرینی اجتماعی
کسی که می‌خواهد با تولید محصولی یا ارائه‌ی خدمتی مشکلات اجتماعی را حل کند جزو این گروه از کارآفرینان محسوب می‌شود. شعار این گروه کار برای رفاه اجتماعی است و هدف آن‌ها کسب سود نیست.
5. کارآفرینی خلاق
عده‌ای با هدف بهبود شیوه‌ی زندگی مردم و پیشرفت جامعه ایده‌هایی را اختراع می‌کنند و در پی تولید و ارائه‌ی آن در قالب کسب و کاری نو برمی آیند. این گروه به دنبال روش‌هایی هستند که بتوانند به محصولات خود نسبت به سایر محصولات برتری دهند و امتیازات ویژه‌ای برای تولیداتشان در نظر می‌گیرند.
6. کارآفرینی تقلیدی
کسانی که از ایده‌های سایرین برای شروع کسب و کارشان استفاده می‌کنند، خود نیز تغییراتی در جهت بهتر شدن در آن به وجود می‌آورند. این افراد از تجربیات دیگران بهره مند می‌شوند و خود آن اشتباهات را مرتکب نمی‌شوند پس می‌توان گفت این نوع کارآفرینی نسبت به بقیه موارد ریسک کمتری دارد.
7. کارآفرینی بر پایه تحقیق
این افراد تمایل دارند به جای تکیه بر شهود از دانش و اطلاعات قطعی بهره‌‌مند شوند پس آن‌ها قبل از شروع کسب و کارشان ایده خود را همه جانبه بررسی مي‌کنند و اطلاعات تکميلي را راجب آن به دست مي‌آورند و اين خطر شکست آن‌ها را کاهش می‌دهد.
8. کارآفرینی خریدار
در این نوع از کارآفرینی، سرمایه داران مشاغلی را که فکر می‌کنند امکان پیشرفت دارند را خریداری کرده و تغییراتی که فکر می‌کنند لازم است را بر روی آن‌ها اعمال می‌کنند. هدف توسعه مشاغل شروع شده و کسب سود بیشتر است.
ویژگی‌ها و خصوصیات کارآفرینی و مسائلی که باید به آن توجه کرد
با همه شیرینی‌ها و سختی‌هایی که کارآفرینی دارد باید بدانید که قبل از شروع این کار با چه مسائلی رو به رو هستید.
1. انعطاف پذيري
یکی از ویژگی‌هایی که کارآفرینی دارد انعطاف پذیری است. یک کارمند را فرض کنید که مدیران بالادست وظایفی را به عهده‌ی او گذاشتند و مسئولیت روزانه‌ی او مشخص شده است و در هر شرایطی موظف به انجامش است حالا این را با یک کارآفرین مقایسه کنید که مدیریت کسب و کارش به عهده خود اوست و بنا به ايده‌اش و تصميماتي كه مي‌گيرد مي‌تواند تغييراتي در آن ايجاد کند.
2. تنوع فرصت
از مزيت‌هاي مهم کارآفرینی تنوع است. يک کارآفرين با عملي کردن ايده‌هاي مختلف مي‌تواند در زمينه‌ي شغلي خود به موفقيت روزافزون برسد و بيشترين بهره را از ايده‌هاي خود ببرد.
3. کارآفرینی گزينه‌اي براي پيشرفت
براي هر کسي که آرزوي داشتن شركتي دارد و می‌خواهد خودش بر کسب و کارش مديريت داشته باشد کارآفرینی يک گزينه مناسب است. او باید ایده‌ای نوآورانه داشته باشد تا شرکتش را تأسیس و اداره کند.
4. رهبري
همه‌ی ما می‌دانیم حتی در گذشته نیز هر قبیله رهبری داشت که اعضای قبیله را راهنمایی و مدیریت می‌کرد. پس نمیتوان نقش رهبری را در توسعه و پیشرفت نادیده گرفت.
کیفیت رهبری چیزی است که باعث موفقیت و پیشرفت کارآفرینان می‌شود و توانایی مدیریت شرایط مختلف از ویژگی‌های بارز یک کارآفرین موفق می‌باشد.
5. کنترل و استقلال
با توجه به اینکه اکثر مردم دوست دارند که به جاي حرف شنوي از بالا دستان و مديران، خودشان مديريت کار‌ها را به عهده بگيرند. کارآفرینی به آن‌ها این امکان را مي‌دهد که بر روي کاري که مي خواهند انجام دهند کنترل و تسلط داشته باشند و يک فرصت مناسب براي داشتن يک شغل مستقل است.
در واقع شخص کارآفرین خودش شرايط كاريش را پايه‌ريزي مي‌کند و بر کسب و کارش کنترل دارد. او مي‌تواند با اتخاذ تصميم درست پيشرفت چشمگيري در کارش داشته باشد.
به عبارتي کارآفرینی بهترين روش براي مستقل شدن و داشتن شغل دلخواه است. امروزه با گسترش فضای مجازی و رسانه‌ها این امکان برای کارآفرینان فراهم شده است که کسب و کار خود را بیشتر معرفی کنند و بتوانند به بازار‌های جهانی راه یابند.
البته با اینکه با توسعه تکنیک‌های بازاریابی پیدا کردن بازار و خریدار آسان شده ولی کار برای کارآفرینان سخت‌تر شده زیرا با افزایش تقاضا و گسترش بازار‌های مختلف نیاز به ایده‌های جدید و خاص زیاد شده و انتظار خریداران بالا رفته است.
مانند ساير رشته‌ها کارآفرینی نيز به طور روزافزون در حال گسترش است. در ايران هم دانشگاه‌هايي هستند که اين رشته را تحت عنوان مديريت کسب و کار آموزش مي‌دهند. البته در آموزشگاه هاي خصوصي نيز اين رشته به صورت دوره‌ای برای علاقه مندان تدریس می‌شود.
6. چالش‌ها
اکثر مردم کارآفرینی را برای کسانی که نمی‌خواهند کارمند باشند و به عنوان زیر دست کار کنند مناسب می‌دانند. با این حال کارآفرینی نیز مانند هر شغل دیگری و حتی بیشتر از آن ها مشكلاتي دارد و انتقاد‌هايي به كارآفرينان وارد مي‌شود و چالش‌های زیادی ممکن است در مسیر شغلی برایشان پیش بیاید.
7. ضرردهي
یکی از چاش‌های مهم کارآفرینی ریسک بالای آن است. یعنی هر کارآفرین ممکن است در مراحل مختلف مسیر دچار ضرر شود.
8. رقابت
یک کارآفرین هنگامی که در یک بازار رقابتی پویا قرار میگیرد رقبای سرسختی دارد که هر کدام ایده‌های منحصر به فردی دارند پس پیشتازی و موفقیت در چنین بازاری به آسانی به دست نمی‌آید.
کارآفرین باید به طور مدام از نیازهای جامعه با خبر باشد اطلاعات خود را به روز کند، از استراتژی رقبا آگاه باشد، و تلاش و نوآوری را متوقف نکند تا بتواند در بازار رقابتی باقی بماند.
9. مسئولیت پذیری
مسئولیت سنگینی بر دوش یک کارآفرین وجود دارد، زیرا تجارت او به تصمیمات و عملکرد وی بستگی دارد. این نیز از چالش‌های مهم برای کارآفرینان است زیرا مسئول بودن به معنای پذیرش هر اشتباهی در تجارت و موفقیت آن‌ها است.
در نهایت باید اشاره کنیم که برخلاف عقیده‌ی عموم مردم کارآفرینی کار چندان آسانی نیست و نیاز به صبر، استقامت و ریسک پذیری بالایی دارد. یک کارآفرین باید نسبت به کارش متعهد و سخت‌کوش باشد و با برنامه ریزی و مدیریت شرایط بتواند شرایط را به نفع کسب و کار خودش رقم بزند.
می‌توانید مقاله مسئولیت پذیری را هم مطالعه کنید.