آنچه در این مطلب می‌خوانید [ ]
گزارش اختصاصی مجله موفقیت از نمایشگاه اکسپو 2020 دبی
اکسپو؛ المپیک فرهنگ ملل
مجید مجیدی
اکسپو چیست؟
«اکسپو» (Expo) رویدادی است که عموما هر پنج سال یکبار و هر بار در کشوری متفاوت برگزار می‌شود. مدت این رویداد حدود شش ماه است و اهمیت این نمایشگاه و نتایج آن برای کشورهای میزبان به قدری مهم است که امروزه اکسپو سومین رویداد مهم دنیا پس از جام جهانی فوتبال و المپیک بوده و به آن لقب «المپیک فرهنگ ملل» دادهاند.
اکسپو فرصتی برای نمایش گذشته، اکنون و آینده کشورهاست و در آن هر کشور دستاوردهای اجتماعی، اقتصادی، علمی و پیشینه فرهنگی و چشم‌انداز توسعه خود را به نمایش می‌گذارد. درواقع حضور در اکسپو فرصتی برای برندسازی هر کشور نزد مردمان جهان است که می‌تواند منجر به جذب گردشگر و سرمایه‌گذار شود. میزبانی اکسپو عامل مهمی در معرفی و توسعه زیرساختی کشور میزبان است و به همین دلیل همیشه بین کشورهای مخلتف جهان بر سر میزبانی اکسپو رقابت است. تا‌کنون ۶۰ اکسپو در ۲۴ شهر و کشور برگزار شده‌است.
اکسپو دبی/ 2020
اکسپوی قبل در سال 2015 و در شهر میلان ایتالیا بوده و اکسپوی آتی هم در سال 2025 در شهر اوزاکای ژاپن برگزار خواهد شد. دبی نیز در سال 2013 توسط هیئت برگزارکننده و مدیریت اکسپو و با رای‌گیری از کشورهای جهان، به عنوان میزبان Expo2020 شناخته شد تا برای اولین بار در تاریخ، این رویداد را به خاورمیانه بیاورد. اما به دلیل شیوع کرونا برگزاری رویداد به تاخیر افتاد و در سال 2021 برگزار شد. اکسپو دبی از ۱ اکتبر ۲۰۲۱ (مهرماه 1400) تا ۳۱ مارس ۲۰۲۲ (اوایل فروردین 1401) به مدت ۱۸۱ روز با شرکت ۱۹۲ کشور برگزار می‌شود.
شهرهای میزبان اکسپو، اقدام به طراحی فضای اختصاصی برای این رویداد می‌کنند تا بتوانند به کشورها و میهمانان خدمات بدهند. مرکز اصلی اکسپو2020 دبی در فضایی حدود 438 هکتار و با ترکیبی از پاویون‌های کشورها، فضاهای خدماتی، استیج‌های برگزاری برنامه‌ها و امکانات میزبانی است. پس از پایان اکسپو، این منطقه به عنوان یک منطقه تجاری و تفریحی به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
بخش‌بندی اکسپو2020 دبی
کشورهای جهان در قالب پنج منطقه در نمایشگاه از هم تفکیک شده بودند که به ترتیب منطقه فرصت (Opportunity)، منطقه تحرک (Mobility)، پایداری(Sustainability)، جوبیله (Jubilee) و الفرصان (Alforsan) این پنج منطقه را تشکیل می‌دهند.
علاوه بر پاویون‌های کشورها، تعدادی پاویون‌های مستقل نیز وجود دارند که سه پاویون اصلی آن شامل الف (Alif)، ترا (Terra) و ماموریت ممکن (Mission possible) توسط امارات ساخته شده‌اند و سه محور اصلی نمایشگاه، یعنی توسعه پایدار و حفظ محیط زیست، حرکت رو به جلو و فرصت‌های پیش رو را پوشش می‌دهند. در واقع این سه پاویون، ارائه اصلی امارت و دبی از برنامه‌های جاری و آینده این کشور هستند. همچنین برخی پاویون‌های دیگر مثل پاویون زنان یا غرفه‌های برخی از اسپانسرهای اکسپو مثل خطوط هواپیمایی امارات نیز در نمایشگاه فعالیت دارند. برای دسترسی به اکسپوی دبی می‌توان از طریق مترو، تاکسی‌‌های درون شهری، اتوبوس‌های ویژه اکسپو یا نرم‌افزارهای تاکسی‌یاب مثل اوبر یا کریم اقدام کرد که البته مترو از همه باصرفه‌تر است.
پاویون‌های اکسپو را می‌توان در دو دسته‌بندی کلی قرار داد:
الف) کشورهایی که در سازه‌های پیش‌فرض ساخته‌شده قرار دارند و سازه اختصاصی و طراحی‌شده‌ای ندارند که اغلب کشورهای ماقبل توسعه یا برخی از کشورهای درحال توسعه ضعیف در چنین غرفه‌هایی حضور داشتند و برنامه اجرایی خاصی نیز در این غرفه‌ها مشاهده نمی‌شد.
ب) کشورهایی که زمین اختصاصی دارند و در آن سازه طراحیشده و اختصاصی خود را اجرا کرده‌اند که طبیعتا حرفه‌ای‌تر و دارای برنامه‌ریزی بهتری بودند و بیشتر شامل کشورهای توسعه‌یافته یا کشورهای در حال توسعه بودند.
چرا به اکسپو2020 دبی برویم؟
قطعا سفر یکی از مهم‌ترین معلمان بشر است و اگر سفر به مقصدی باشد که بتوانی جهان را در ابعادی کوچک ببینی و با آن آشنا شوی، لذت دوچندان دارد. مشاهده فرهنگ‌های مختلف، آشنا‌شدن با جذابیت‌های توریستی و ساختار اقتصادی کشورها، کسب ایده‌های جدید و افکار نو برای ادامه مسیر زندگی و کسب‌وکار مهم‌ترین دلایل حضور در اکسپو است. بسیاری از کشورهای جهان که شاید حتی نام آن‌ها را نشنیده باشیم یا کشورهایی که همیشه دوست داشته‌ایم به آن‌ها سفر کنیم، اما ممکن نشده است، همه درکنار یکدیگر جمع شده‌اند و می‌توان تجربه‌ای هر چند کم و کوچک از آن‌ها داشت. اینکه بدانیم کشورهای جهان چه تاریخی داشته‌‌اند و در حال خلق چه آینده‌ای هستند و تمرکز خود را بر کدام محورها برای توسعه قرار دادهاند بسیار جذاب است. همچنین مشاهده سازه‌های خلاقانه، شیوه هدایت و میهمان‌پذیری در پاویون‌ها، روش‌های ایجاد تعامل با بازدیدکنندگان، استفاده از تکنیک‌های گیمیفیکیشن (ایجاد احساس لذت از حضور در یک بازی)، طراحی داخلی غرفه‌ها، استفاده از عناصر مختلف برای زیباسازی داخلی، ایجاد فرصت‌هایی برای عکس‌برداری و به‌اشتراک‌گذاری بخشی از موضوعاتی است که می‌توان به خوبی از اکسپو آموخت. البته در کنار تمام این موارد، مدیریت حرفه‌ای مسئولین دبی ستودنی است؛ از طراحی تا اجرای چنین فضای عظیمی گرفته تا کنترل کرونا، خدمات رسانی به میهمانان و نظارت و پیشبرد عالی این رویداد بین‌المللی، درسی ارزشمندی برای مدیران کشور است.
چند روز زمان برای بازدید لازم است؟
من حدود هشت روز کامل را برای بازدید از اکسپو فرصت داشتم و موفق شدم حدود هشتاد پاویون را مشاهده کنم. مدیران اکسپو اعلام کرده‌اند که برای بازدید کامل و سر فرصت کل اکسپو در حدود سی روز زمان نیاز است که به نظرم کمی غلوآمیز است. ضمن اینکه بسیاری از کشورها به دلیل اینکه با بودجه‌های محدود حضور پیدا کرده‌اند، برنامه خاصی ندارند. از این نظر شاید حدود یکصد کشور می‌ماند که با استراتژی به اکسپو آمده‌اند. به همین دلیل، اگر بخواهیم خیلی خسته نشویم و با انرژی کافی از این صد کشور بازدید کنیم، شاید چیزی حدود 10 تا 12 روز زمان کافی باشد.
البته لازم به ذکر است که یکی از هوشمندی‌های دبی در اکسپو 2020، برپایی برنامه‌های جانبی بسیار جذاب است. کنسرت موسیقی ملل، حضور موزیسین‌های مشهور، کارناوال‌های روزانه، برنامه‌های ملی پاویون‌ها، اجرای خوانندگان بین‌المللی و حضور فوتبالیست‌ها و بازیگرها و سلبریتی‌ها، باعث شده است تا در کنار بازدید از پاویون‌ها، فرصت تجربه‌های تفریحی هم داشته باشید. اما بهتر است کمال‌گرایی منفی را کنار بگذارید و هر چند روز که می‌توانید در اکسپو حضور پیدا کنید.
پاویون ایران چگونه بود؟
متاسفانه در فضای مجازی جوی بسیار منفی علیه پاویون ایران شکل گرفت و نگاه‌های تند و منتقدانه‌ای منتشر شد. این درحالی است که اگر بخواهیم با نگاهی واقع‌بینانه این موضوع را بررسی کنیم، اولا پاویون ایران سازه طراحیشده داشت و استفاده از چوب در ساختار بیرونی آن جالب‌توجه بود که در همین حال نسبت به نیمی از کشورهای حاضر در نمایشگاه برتری داشت. هر چند برخی منتقد بودند که این طراحی ریشه ایرانی ندارد که این مورد جای بحث متخصصین است. همچنین وجود تندیس زیبایی از ققنوس در ورودی، تالار فرش و همچنین نمایش برخی از آثار تاریخی از نقاط مثبت پاویون ایران بود. اما وجود مدیریت ضعیف در پاویون، عدم راهنمایی بازدیدکنندگان، مشخص‌نبودن نام ایران در سردر پاویون و برخی بی‌نظمی‌های موجود در غرفه نیز از نکات منفی آن بود. اما طبق صحبتی که با مسئولین پاویون ایران داشتم و مواردی چون بی‌توجهی مسئولین دولتی، عدم تخصیص بودجه کافی و عدم برنامه‌ریزی درست برای اکسپو را متوجه شدم، همین که پاویون فعال است خوشحال شدم. یک نکته بسیار مهم که در اکسپو آموختم این بود که در هر پاویون می‌توانیم فرهنگ حاکم بر همان کشور را درک کنیم و برای من به عنوان یک ایرانی، آنچه در پاویون ایران دیدم نمادی بود از شرایط حاکم بر کشور که در اکسپو خودنمایی می‌کرد!
سفر کوتاهی در پاویون‌های برتر اکسپو2020
- ژاپن
ژاپن با یک برنامه‌ریزی دقیق و یک سازه سفید رنگ زیبا که نورپردازی آن در شب جلوه دوچندانی به آن می‌داد به نظرم برترین پاویون اکسپو بود. برای ورود به پاویون ژاپن باید حدود یک ساعت در صف منتظر بمانید. هنگام ورود هم به شما یک موبایل راهنمای داده می‌شود که در طول مسیر با شما در تعامل است. همچنین در ادامه و در قالب یک مسیر با برنامه‌ریزی حرفه‌ای، شما با فرهنگ و آداب و رسوم ژاپنی آشنا می‌شوید. علاوه بر این، در بخشی از پاویون وارد یک تالار خلاقیت با تعداد بسیار زیادی ماکت طراحیشده می‌شوید که نمادی از ترکیب خلاقیت و هنر است. در نهایت نیز شما وارد یک اتاق می‌شوید که می‌توانید با آواتار خود که در طول مسیر بر اساس انتخاب‌های شما ساخته شده است، تعامل کنید. همچنین راهنماهای ژاپنی بسیار آموزش‌دیده و با احترام برخورد می‌کنند. پس از خروج از پاویون ژاپن احساس می‌کنید «آلیس در سرزمین عجایب» بوده‌اید!
- آلمان:
آلمان نیز بسیار با برنامه و حرفه‌ای در اکسپو حاضر شده بود و برای ورورد به پاویون حدود 45 دقیقه باید در صف بایستید. سازه بیرونی زیباست و در شب نورپردازی آن بسیار جذاب است. محوریت پاویون آلمان حفظ محیط زیست، بازیافت و توسعه پایدار است. یکی از کار‌های جذاب آلمان این بود که در ورودی از شما نام و نام خانوادگی و کشورتان را می‌پرسند و به شما یک کارت‌آویز می‌دهند. در طول مسیر، توسط سنسورهایی که روی این کارت تعبیه شده، نام شما و کشورتان روی نمایشگرها نشان داده می‌شود که یک تجربه شخصی‌سازی‌شده و ارزشمند است. راهنمایان بخش‌های مختلف پاویون آلمان، مخاطب را تشویق به فعالیت و تعامل در قالب بازی‌های مختلف می‌کند و در دل این بازی‌ها، پیام‌هایی مرتبط با توسعه پایدار ارائه می‌شود. هنگام خروج از غرفه آلمان، شما به این نظم و دقت و برنامه‌ریزی غبطه خواهید خورد.
- روسیه:
سازه روسیه یکی از زیباترین سازه‌های نمایشگاه است که از دور نظر مخاطبین را به خود جلب می‌کند و بسیار متفاوت از سایر پاویون‌ها است. با توجه به اینکه مسکو برای اکسپو 2030 نامزد شده، با یک ارائه قوی به این نمایشگاه آمده است. هسته اصلی پاویون روسیه در طبقه دوم قرار دارد که یک مغز بسیار بزرگ طراحیشده است که به صورت نمایشگر عمل می‌کند و یک اجرای اختصاصی حدود سه دقیقه‌ای با موضوع ارتباط مغزها در جهان را نشان می‌دهد. همچنین بخش‌های فرعی مثل نمایش بازوهای مکانیک، تاریخ روسیه، ارسال کارت پستال به هر جای جهان توسط پست روسیه به‌صورت رایگان، آموزش زبان روسی، معرفی مشاهیر روسیه و صدور کارت متروی روسیه برای بازدیدکنندگان نیز بسیار جذاب است.
- آمریکا:
آمریکا نیز با یک سازه بزرگ و جذاب در اکسپو حضور پیدا کرده است. پس از ورود، شما توسط یک پیاده‌روی متحرک در طول مسیر حرکت می‌کنید و ابتدا با تاریخ آمریکا و سپس با شخصیت‌های مشهور آن آشنا می‌شوید. هسته اصلی پاویون آمریکا یک اتاق با یک کره بزرگ است که از سقف پایین می‌آید و یک ارائه بسیار جذاب با محوریت تسلط انسان بر جهان و کرات دیگر پخش می‌شود که واقعا مجذوب‌کننده است. در هنگام خروج هم موشک شرکت SpaceX در ابعاد بسیار بزرگ قرار گرفته که عظمت آن واقعا چشمگیر است.
- ایتالیا:
پاویون ایتالیا نیز بسیار زیبا و هنرمندانه است. از سازه بیرونی که با استفاده از طناب‌های بازیافتی طراحی شده تا طراحی سقف آن که شبیه قایق است، نشان از دقت و برنامه‌ریزی بالا دارد. همچنین در ادامه مسیر مجسمه مشهور حضرت داوود اثر میکل‌آنژ در ابعاد واقعی توسط پرینتر سه بعدی ساخته شده که واقعا زیباست. علاوه بر این، کاشی‌کاری‌های بسیار ظریف روی دیوارها، فرصت ایفای نقش یک رهبر ارکستر و عکس‌برداری در پس‌زمینه‌ای که توسط برند دولچه گابانا طراحی شده است، واقعا مفهوم ظرافت و هنر ایتالیایی را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کند.
- مصر:
طراحی داخلی بسیار زیبا، تمرکز بر تاریخ مصر، نمایش یکی از اجساد واقعی فراعنه مصر در غرفه، معرفی جاذبه‌های گردشگری، فرصت عکاسی در بخش‌های مختلف، راهنمایی و هدایت بازدیدگنندگان در مسیر پاویون باعث شد که مصر هم تجربه جذابی را ثبت کند. علاوه بر اینکه یک تابلو نقاشی پاپیروس هم به عنوان سوغاتی مصر خریدیم که به یادگار خواهد ماند.
- عربستان:
سازه عربستان بسیار چشمگیر است و با تمرکز بر یک مفهوم اصلی، یعنی آب و آبادانی پاویون خود را طراحی کرده است، کاملا برنامه‌ریزی‌شده و حرفه‌ای و با هدف حرکت از توریسم صرفا مذهبی به توریسم تفریحی و تغییر نگاه به عربستان. همچنین از یک باریگر مشهور هالیوود، یعنی «جان تراولتا» به عنوان چهره تبلیغاتی استفاده شده و یک ویدئوی بسیار حرفه‌ای با حضور این بازیگر پخش می‌شود که ظرفیت‌های عربستان را به نمایش می‌گذارد. علاوه بر اینکه به یاد داشته باشید عربستان یکی از نامزدهای اکسپو 2030 هم هست.
- پرو:
سازه بیرونی زیبا، ورودی جذاب که به شکل یک پل طراحی شده است، استفاده مناسب از نور، صدا و تصویر برای بازسازی اقلیم کشور پرو، معرفی محصولات کشاورزی، معرفی فرهنگ‌های متنوع حاضر در این کشور و ایجاد فضاهای جذاب برای عکاسی باعث شد که این پاویون هم جزو لیست پیشنهادی باشد.
- پاکستان:
یکی از شگفتی‌ها برای من حضور قدرتمند و حرفه‌ای پاکستان بود. یک سازه عظیم و زیبا، بخش‌های مختلف و متنوع داخل پاویون، معرفی جاذبه‌های فرهنگی و گردشگری، ساخت یک ماکت بزرگ از یک کشتی تاریخی پاکستان، معرفی ظرفیت‌های معدنی و صادراتی، راهنمایان آموزش‌دیده و برگزاری برنامه‌های موسیقی در بیرون غرفه، همه و همه نشان‌دهنده عزم راسخ پاکستان برای جذب گردشگر و تغییر چهره خود در نزد مخاطبین است.
- اتریش:
یکی از خاص‌ترین پاویون‌ها که واقعا می‌تواند احساس متفاوتی را برای شما رقم بزند مربوط به کشور اتریش است. در این پاویون با رویکرد دوستی و الهام از طبیعت، سازه‌های مخروطی شکلی از جنس گِل طراحی شده که باعث تهویه مطبوع غرفه می‌شود. همچنین در داخل پاویون نیز این فضای الهام‌بخش طبیعی ادامه داشت. یکی از ایده‌های اختصاصی اتریش، برنامه‌ریزی برای درگیر‌کردن هر پنج حس مخاطبین است و برای این منظور در بخش‌های مختلف، ایده‌های جذابی را پیاده‌سازی کرده است. احساس آرامشی که در این پاویون تجربه کردم، فوق‌العاده بود.
علاوه بر 10 کشور معرفی شده، کشورهای هندوستان، تایلند، لهستان، سوئیس، امارات متحده عربی، مراکش، اندونزی، بریتانیا، اسپانیا، کانادا، قزاقستان، هلند، فیلیپین، لیتوانی و سنگاپور نیز از نظر سازه بیرونی، طراحی داخلی و برنامه‌های درون غرفه برای بازدیدکنندگان، ارزشمند و دیدنی هستند. همچنین بازدید پاویون Alif به عنوان یکی از کلیدی‌ترین بخش‌های اکسپو هم پیشنهاد اکید می‌شود.
نکات آموزشی برای کسب‌وکارها
حضور در اکسپو، علاه بر اینکه منبع ایده‌های خلاقانه است، می‌تواند در راستای برگزاری رویدادها یا نمایشگاه‌های موفق، درس‌های مهمی را برای مدیران کسب‌وکار داشته باشد که در ادامه به صورت خلاصه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنم:
- طراحی سازه‌های خلاقانه و نه صرفا گران و پرهزینه، باعث جذب‌شدن اولیه کاربران می‌شود.
- برگزاری برنامه‌های جانبی مثل اجرای موسیقی یا تئاتر در بیرون از غرفه می‌تواند ابزار خوبی برای جلب‌توجه باشد.
- حتما در داخل نمایشگاه یک مسیر برای مخاطبین طراحی کنید تا مطابق با برنامه شما حرکت کنند.
- استفاده از تکنیک‌های گیمیفیکیشن و دعوت به اقدام از بازدیدکنندگان باعث ماندگار‌شدن تجربه‌شان می‌شود.
- لازم است تا با کمک رسانه‌های اجتماعی، بلاگرها، خبرگزاری‌ها و اینفلوئنسرها، مخاطبین را تشویق به بازدید از غرفه خود کنید.
- حتما در طراحی غرفه فضاهایی را برای عکس‌برداری بازدیدکنندگان و هشتگ اختصاصی برای به اشتراک‌گذاری در فضای مجازی داشته باشید.
- مخاطبین را تشویق کنید تا فعالانه در غرفه حضوری داشته باشند و خاطرات خود را ثبت کنند.
- پرسنل آموزش‌دیده و حرفه‌ای یکی از الزامات موفق رویداد یا نمایشگاه شماست.
- تلاش کنید تا با استفاده از رایحه، نور، تصویر و صدا، تمام حواس مخاطب را درگیر کنید و صرفا روی بینایی متمرکز نباشید.
- برای دریافت سرنخ از بازدیدکنندگان و ادامه روند ارتباط، ایده‌هایی برای ارتباط (ایمیل یا شماره تماس) از بازدیدکنندگان داشته باشید.
- شبکه‌های اجتماعی شما، به خصوص اینستاگرام و یوتیوب، باید پیش، حین و پس از رویداد یا نمایشگاه فعال باشند و گزارشی را از روند اجرایی ارائه کنند.
کلام آخر
بسیار سفر باید کرد تا پخته شد خامی. شاید همین شعر بتواند دلیل اصلی سفر شما به اکسپو باشد. حضور 192 کشور جهان با فرهنگ‌های مختلف، فرصت تعامل و درک این فرهنگ‌ها، مشاهده طراحی‌های خلاقانه خارجی و داخلی پاویون‌ها، ایده‌های اجرا‌شده در غرفه‌های مختلف، آشنایی با جاذبه‌های گردشگری و برنامه‌های توسعه کشورها، مشاهده حضور مسالمت‌آمیز ادیان و فرهنگ‌های مختلف در کنار هم و البته دسترسی آسان برای ما ایرانیان که برای اولین بار ممکن شده است، دلایلی کافی است تا بازدید از اکسپو را در برنامه سفر خود قرار دهید. امیدوارم این گزارش کوتاه بر اساس قاعده «وصف العیش، نصف العیش» برای شما جذاب بوده و باعث شود تا با دیدگاه بهتری به اکسپو نگاه کنید.
لازم به ذکر است وب‌سایت اکسپو2020 دبی بسیار کامل و فعال است و علاوه بر پخش زنده رویدادهای داخلی اکسپو، اطلاعات ارزشمندی را درباره کشورها در اختیار شما قرار می‌دهد و امکان مشاهده تور مجازی نیز برای شما پدید آورده است:
www.expo2020dubai.com
