آموزش انتقاد پذیری به کودکان همیشه آسان نیست. به عنوان یک والدین، شما می‌خواهید هر زمان از کودک خود محافظت کنید. اما لازم به یادآوری است که با ادامه تحصیل و بزرگ شدن، آموزش انتقاد پذیری به کودکان قسمتی اساسی از زندگی آنها است.
بنابراین با آموزش زود هنگام به آنها می‌توانید نه تنها نحوه انتقاد سازنده بلکه با روش‌های مناسب کودکان را آماده زندگی در جامعه کنید.
انتقاد یک هنر است و وقتی به روش صحیح استفاده شود، کودکان به آن توجه می‌کنند. آموزش انتقاد پذیری به کودکان یکی از نکات تربیتی نسبتا دشواری است که والدین باید بتوانند بر آن فائق آیند.
البته منطقی نیست که کودکان خود را هر روز مورد انتقاد قرار دهید و نمی‌توان به آنها ظلم کرد، در این حالت لازم است روش آموزش را تنظیم کنید. به کودک عشق متوسطی بدهید و توانایی کودک را در مقاومت در برابر ناامیدی تربیت کنید.
آنچه در این مطلب می‌خوانید [ ]
آموزش انتقاد پذیری به کودکان
آموزش دادن انتقاد و انتقاد پذیر بودن به کودک همیشه آسان نیست. به عنوان یک پدر یا مادر، شما می‌خواهید هر زمان کودک خود را در امان نگه دارید. اما لازم به یادآوری است که با ادامه تحصیل و بزرگ شدن، انتقاد پذیر بودن قسمت اساسی زندگی آنها است.
با آموزش زود هنگام انتقاد پذیری به کودکان، می‌توانید آنان را آماده زندگی در جامعه کنید.
کودکان هرگز مورد انتقاد قرار نمی‌گیرند و همه جا ستایش شده اند. کودکانی که در کودکی در انتقاد پذیری مشکل داشتند در بزرگسالی، اکثر آنها نیز از انتقاد دوری می‌کنند یا در مقابل نگرش منفی به سادگی رویگردانی می‌شوند.
آنها قادر به مواجهه با عقب نشینی در برابر انتقادات نخواهند بود و نمی‌توانند خود را با جامعه سازگار کنند. آموزش انتقاد پذیری به کودکان در اوایل کودکی، باعث شکل گیری یک شخصیت کامل می‌شود یا به موفقیت شغلی آنها در آینده کمک می‌کند.
پس این امر دارای اهمیت بسیار زیادی است. بنابراین، خیلی از والدین همواره به این فکر می‌کنند که چگونه به کودکان خود انتقاد پذیری را آموزش دهند و معمولا با این مقوله مشکل دارند.
به همین خاطر در این مقاله به بررسی بعضی از راهکارهایی که در آموزش انتقاد پذیری به کودکان موثر هستند می‌پردازیم.
راه های آموزش انتقاد پذیری به کودکان
در اینجا به بعضی از روش‌ها که به کودکان کمک می‌کند انتقاد پذیر باشند و والدین را در آموزش انتقاد پذیری به کودکان کمک می‌کند می‌پردازیم:
1. هرچند آموزش و پرورش كودكان باید برپایه‌ی تمجید باشد، اما بهتر است وقتی كودكان كلمه‌ها را یاد می‌گیرند و شروع به صحبت کردن می‌کنند، آگاهانه به آنها اجازه دهیم هم اظهارات مثبت و هم انتقادات منفی را بشنوند.
پس از تعریف و تمجید، به کودکان اجازه دهید تا آگاهانه برخی انتقادات “منفی” را بشنوند و کمبودها را بیان کنند. لحن صحبت والدین باید متعادل باشد، تجزیه و تحلیل باید مناسب سن کودکان باشد و از استدلال برای متقاعد کردن استفاده کنند.
این عمل جاسازی انتقاد در ستایش، به کودکان کمک می‌کند تا بفهمند انتقاد و ستایش به یک اندازه رایج است و با نگرش صحیحی نسبت به انتقاد پرورش می‌یابند. در حقیقت، کودکانی که می‌توانند در اوایل کودکی خود را با انتقاد وفق دهند، معمولاً وقتی بزرگ می‌شوند می‌توانند خود را با جامعه سازگار کنند.
این همچنین شامل نگهداری، ذهنیت مثبت برای برخورد صحیح با انتقاد و حتی انتقاد از دیگران و توانایی قوی در مقاومت در برابر عقب نشینی از انتقاد پذیری است.
2. اگر انتقاد با واقعیت‌ها مطابقت ندارد، باید به کودک اجازه داد که توضیح دهد. یعنی به او اجازه دهید که توضیح بدهد. هدف هرگز شانه خالی کردن کودک از مسئولیت‌های خود نیست، بلکه درخواست از او است که به طور واقعی با نقد روبرو شود.
اگر کودک را مجبور به اصلاح اشتباهات خودش کنید و فرزندتان از صمیم قلب خود ناراضی باشد به دروغ با شما موافقت می‌کند، انتقاد شما را در ظاهر می‌پذیرد، اما او در قلبش احساس ناراحتی می‌کند.
این کار نه تنها بی‌فایده است و در انتقاد پذیری کودک موثرنیست، بلکه ممکن است معایب مختلفی نیز ایجاد کند.
3. سومین گام در آموزش انتقاد پذیری به کودکان این است که هر چقدر انتقاد تند یا ناخوشایند باشد، باید از فرزندان خود بخواهید که با دقت بیشتری گوش دهند. زیرا فقط با گوش دادن دقیق متوجه خواهند شد که ممکن است حقیقتی در نقد وجود داشته باشد و در نهایت امکان دارد آن نقد را بپذیرند یا توضیحی درباره آن بدهند.
با این روش کودکان به تدریج می‌فهمند که گوش دادن دقیق به انتقادات دیگران نه تنها یک عملکرد درست است، بلکه یک روش ضروری برای بهبود رفتارهای خود است.
4. هنگام انتقاد، به عزت نفس فرزندتان آسیب نرسانید. هنگامی که کودک کار اشتباهی انجام داده است، کودک پشیمان شده و در حالت پشیمانی است، در این زمان وقتی والدین کودک را مورد انتقاد قرار می‌دهند، ابتدا باید کار خوب کودک را تأیید کنند و سپس به اشتباه اشاره کنند.
کودک باید بداند که والدین فقط به تقصیر او خیره نشده‌اند. هنگام انتقاد از اشتباهات کودک، فقط در مورد کارهای اشتباهی که در حال حاضر انجام شده است صحبت کنید و حساب‌های قدیمی را تحویل ندهید. موارد قبلی مورد انتقاد قرار گرفته‌اند و پرونده‌شان قبلا بسته شده است.
شما همیشه نمی‌توانید اشتباهات قبلی کودک را به یاد بیاورید، به طوری که کودک احساس کند همیشه مقابل والدینش است. در این صورت امکان عکس العمل بدی از سوی کودک وجود دارد و سعی شما در آموزش انتقاد پذیری به کودک با شکست مواجه می‌شود.
این امر می‌تواند به راحتی به عزت نفس کودکانه کودک آسیب برساند و چنین انتقاداتی را هیچگاه از صمیم قلبش نخواهد پذیرفت.
5. هنگام انتقاد از كودك، می‌توانید بازوی خود را به دور شانه او بگذارید تا راحت‌تر صحبت كند. یا دست او را بگیرید تا به او استدلال كنید. هنگامی که باید او را سرزنش کنید، باید با چشمان خود به کودک نگاه کنید و وقتی اتهام را می‌گویید، باید با قسمت بدن او تماس داشته باشید تا بتوانید به نتیجه ترکیب روشنگری و قدرت برسید.
بعد از انتقاد، احساسات خود را نسبت به کودک بیان کنید. پس از انتقاد، والدین نباید به صحبت خود ادامه دهند یا فرزندان خود را نادیده بگیرند.
اگر والدین از قبل قصد داشتند برای بازی با کودکان خود بیرون بروند، نباید آنها را به دلیل اینکه امروز كار اشتباهی مرتكب شده اند، تنبیه کنند و بیرون نبرند.
به کودکان بگویید كه اگر كار اشتباهی كردند، باید با آنها رو به رو شوند و در برابر آن اشتباه انتقاد پذیر باشند، زیرا آنها کار اشتباهی انجام داده‌اند در این صورت هیچ وقت از محبت شما نسبت به او کم نخواهد شد.
6. برای آموزش انتقاد پذیری به کودکان به آنها بیاموزید که با آرامش انتقاد را بپذیرند. به آنها بگویید اگر شخصی از شما انتقاد کرد، به این فکر کنید که آیا انتقادش منطقی است یا نه!؟ اگر منطقی بود، از او تشکر کنید و اگر منطقی نیست توضیح بخواهید. انتقاد منطقی به شما کمک می‌کند نسخه بهتری از خود شوید.
7. بسیاری از کودکان می‌توانند با دقت گوش دهند و انتقاد معلمان یا والدین خود را فروتنانه بپذیرند، اما انتقاد همسالان خود را رد می‌کنند. در این زمان، باید به کودکان آموزش داده شود تا زمانی که انتقاد معقول باشد، حتی اگر انتقاد از طرف یک شریک کوچک باشد، باید با فروتنی پذیرفته شود.
8. با انتقاد برابر رفتار کنید. گاهی اوقات، فرزندانتان به انتقادات شما گوش می‌دهند، اما کودک به انتقاد از پدربزرگ و مادربزرگ گوش نمی‌دهد. به جز شما، او به انتقادات دیگران گوش نمی‌دهد.
این پذیرش انتخابی انتقاد نیز قابل توجه و راهنمایی است. زمانی که اشخاص دیگری کودک شما را در نزد شما نقد می‌کنند به او بگویید: “عزیزم، نگاه کن، عمه گفت در حین غذا خوردن نمی‌توانی به تلویزیون نگاه کنی. عمه حرف درستی زده تو باید با فروتنی آن را بپذیری.”
وقتی فرزندانتان بزرگتر می‌شوند، از آنها انتقاد بخواهید و هنگام دریافت رفتارهای مناسب آنها را الگوی خود قرار دهید. هیچ راهی بهتر از الگو برداری از رفتار برای نشان دادن انتقاد پذیری به کودک و چگونگی دریافت آن وجود ندارد.
می‌توانید از کودک خود بخواهید شعری را بخواند و اگر انتقاد خاصی درباره آنچه که فکر می‌کند باید در شعر تغییر کند به شما ارائه دهد. وقتی به شما انتقاد داد، از او به خاطر آن تشکر کرده و بگویید فکر می‌کنید اصلاحات آنها به بهتر شدن شعر کمک می‌کند.
اگر کودک نمی‌تواند انتقاد را بشنود، یا انتقاد پذیر باشد چه کاری باید انجام دهید؟
1. نحوه انتقاد را بررسی کنید.
بعضی اوقات، این طور نیست که کودکان واقعاً نمی‌توانند به انتقاد گوش دهند، بلکه مشکلی در راه انتقاد شما وجود دارد.
به عنوان مثال، بیش از حد جدی و خشن بوده‌اید یا هنگام انتقاد در مورد موضوع بحث نکنید، و مرتب به مسائل گذشته بپردازید و بخواهید با استفاده از قدرت خود کودک را مجاب کنید. این راه کاری غلط در آموزش انتقاد پذیری به کودکان است.
2. به اشتباهات و عملکردهای صحیح کودک به روشنی اشاره کنید.
موارد زیادی در زندگی وجود دارد که کودکان نمیدانند اشتباه می‌کنند. وقتی انتقاد می‌کنید، آنها مقاومت می‌کنند، یا شما را نادیده می‌گیرند، یا حتی احساس می‌کنند به آنها ظلم می‌کنید.
وقتی متوجه شدید فرزندتان کار اشتباهی انجام می‌دهد، از یک نگرش آرام استفاده کنید و به او بگویید چه مشکلی دارد و به طور واضح به اشتباهش اشاره کنید، باور داشته باشید که کودک این انتقاد را خواهد پذیرفت.
3. با دیگران مقایسه نکنید.
بعضی اوقات، خصوصاً در مواجهه با مشکلات یادگیری، والدین فرزندان دیگران را با فرزند خود مقایسه می کنن، و در لفظ از کلمه بچه های دیگران و غیره استفاده می‌کنند، بعلاوه یک دلیل.
چنین انتقادی بزرگترین ضربه به عزت نفس کودک است و باعث می‌شود او احساس کند پدر و مادرش واقعاً او را دوست ندارند، بلکه فقط علاقه آنها به او از روی ظاهر و سطحی است.
4. از کودکان در مقابل افراد غریبه انتقاد نکنید.
صرف نظر از اینکه بچه‌ها کوچک هستند، عزت نفس آنها از ما بزرگسالان بسیار قوی‌تر است. اگر در مقابل دیگران از آنها انتقاد کنید، قطعاً خجالت می‌کشند و اگر ناراضی باشند، انتقادات را گوش نخواهند داد و انتقاد پذیر نمی‌شوند.
در پایان
تا زمانی که کودک بیاموزد که نسبت به انتقاد مهربان باشد و بداند که انتقاد برای او مفید است و انتقاد پذیر باشد، می‌تواند تأثیر آن را در زندگی خود ببیند. علاوه بر این، انتقاد خوب بیش از تمجید و تعریف تاثیرگذار است.
اگر هنگام انتقاد از کودک خود بتوانید به اصول بالا توجه کنید، فرزند شما معمولاً انتقاد شما را آسان می‌پذیرد. در واقع با آموزش انتقاد پذیری به کودکان/، آنان یاد می‌گیرند که به رفتار خود فکر کند و در راستای عمل بهتر و اصلاح رفتار خود گام برخواهند داشت.
***
اگر شما هم تجربه یا سوالی با این موضوع دارید در پایان این صفحه، بخش نظرات با ما در میان بگذارید.